Δευτέρα 19 Απριλίου 2010

Πράσινη οικονομία και το μη «πράσσειν άλογα»


Γράφει:Ο Γιώργος Μιχ. Λιοντήρης
Πολιτικός Μηχανικός

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) της οποίας η χώρα μας είναι μέλος, αποφάσισε το 2007, τα «τρία 20%» σαν στόχο, για όλες τις χώρες μέλη της, που πρέπει να επιτευχθεί μέχρι το 2020:
1)20% μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (CO2)
2)20% μείωση της κατανάλωσης ενέργειας μέσω ορθολογικής και αποτελεσματικής χρήσης της ενέργειας (εξοικονόμηση)
3)Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) [που θα καλύπτουν το 20% του συνόλου της ενεργειακής κατανάλωσης].
Αυτά τα «τρία 20%» αποτέλεσαν από τότε πρόκληση για όλες τις αναπτυγμένες χώρες, για την οικονομία και τον εκσυγχρονισμό της τεχνολογίας, με αντίκτυπο σε επίπεδο κοινωνίας και πολιτισμού κάθε χώρας.
Η πρόκληση αυτή έγινε αποδεκτή καθώς τα «τρία 20%» και το 2020 σαν χρόνος αναφοράς απασχόλησαν όλους, από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα που με μεγάλες δυσκολίες προσπαθεί να εγκρίνει το νομοσχέδιο για μείωση του CO2 (με κόστος 160 δις δολάρια και με απώλεια 2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας) ως την ίδια την Κίνα που δεσμεύτηκε για κάλυψη του 15% της ενεργειακής της κατανάλωσης με Α.Π.Ε.
Η συνδιάσκεψη COP-15, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στην Κοπεγχάγη, κατέστησε σαφές ότι 192 κυβερνήσεις από όλο τον κόσμο δεσμεύονται σ΄ αυτή την διαδρομή και σε αυτό τον στόχο. Στόχος παρά πολύ δύσκολο να επιτευχθεί, γιατί απαιτεί από τις βιομηχανικές χώρες βαθιά αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης με σημαντικές επιπτώσεις στον μέχρι τώρα τρόπο ζωής.
Ενεργειακά η επίτευξη του στόχου, σημαίνει ότι μέσα σε 10 μόνο χρόνια, θα πρέπει να μειωθεί η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα κατά 40% σχεδόν. Αυτό είναι ένα τεράστιο στοίχημα και θα πρόκειται για γιγάντιο κατόρθωμα, αν σκεφτεί κανείς, ότι σήμερα, το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα εξαρτάται από το πετρέλαιο, τον άνθρακα και το φυσικό αέριο κατά 80% για την κάλυψη των αναγκών του.
Στην χώρα μας ο λιγνίτης αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας που χρησιμοποιείται αποκλειστικά σχεδόν στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Το πετρέλαιο και ο λιγνίτης καλύπτουν περίπου το 86% της συνολικής διαθέσιμης ενέργειας. Το φυσικό αέριο πρωτοεμφανίστηκε το 1995 και οι Α.Π.Ε. (Αιολική, Υδροηλεκτρική, Ηλιακή και Γεωθερμική ενέργεια) εμφανίστηκαν στο τέλος της δεκαετίας του 90 σαν υπολογίσιμη πηγή παραγωγής ηλεκτρισμού.
Η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας ήταν περίπου 75% το 2005 κυρίως λόγω της εισαγωγής αργού πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων (από Ρωσία 32,3%, Σαουδική Αραβία 31,1% και Ιράν 28,6%) και φυσικού αερίου (από Ρωσία 85% μέσω Βουλγαρίας και σε μορφή υγροποιημένου φυσικού αερίου από την Αλγερία 15%).
Στην τελική κατανάλωση ενέργειας, τα πετρελαιοειδή καλύπτουν το 68,5%, ο ηλεκτρισμός το 21,1%, ενώ μικρότερα ποσοστά καλύπτουν τα στερεά καύσιμα κυρίως στην βιομηχανία 2,2%, οι Α.Π.Ε. 5% και το φυσικό αέριο 2,8% (στοιχεία 2005).
Στα πλαίσια, που αναφέρθηκαν προηγούμενα, η χώρα μας θα πρέπει να προχωρήσει σε αλλαγές στον ενεργειακό τομέα, σχετικές με τις διαφοροποιήσεις στα καύσιμα και το άνοιγμα των ενεργειακών αγορών όσο και με τις διακρατικές ενεργειακές διασυνδέσεις.
Οι βασικές παράμετροι γι΄ αυτές τις αλλαγές είναι η ενίσχυση της «πράσινης» ανάπτυξης στο πλαίσιο των δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος και την μείωση των εκπομπών ρύπων και η εξέλιξη του κόστους των καυσίμων (όπως αναφέρθηκε προηγούμενα η χώρα μας εξαρτάται κυρίως από εισαγωγές). Παράλληλα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως η οικονομική κρίση, η διαμόρφωση των τιμών των πρωτογενών καυσίμων κλπ.

Πέραν τούτων για την ανάπτυξη της δεύτερης γραμμής του θέματος της σημερινής μου παρέμβασης [μη πράσσειν άλογα = το να μην πράττει, να μην ενεργεί κάποιος άλογα(=χωρίς λογική, σύνεση και κρίση)] παρατίθενται ενδεικτικά μερικές χρηστικές πληροφορίες για την πραγματικά φθηνή ενέργεια, που εξαρτάται από την δική μας καθημερινότητα και πρακτική.
Θα λέγαμε ότι μπορούμε όλοι μας, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας και επιδεικνύοντας κοινωνική ευθύνη, να βοηθήσουμε στη μικρή έστω εξοικονόμηση ενέργειας και στην προστασία του περιβάλλοντος.

[για την κατανόηση των παραδειγμάτων:
• μέση τιμή κιλοβατώρας 0,12 €/kwh (κιλοβατώρα)
• 1 kwh ευθύνεται για την έκλυση περίπου 1 kg CO2)]

1.Αλλάζουμε τους συμβατικούς λαμπτήρες πυρακτώσεως με λάμπες εξοικονόμησης (ετήσιο κέρδος 14-15 € ανά λαμπτήρα).
Χαρακτηριστικά αν αντικαθιστούσαμε όλους τους λαμπτήρες πυρακτώσεως στην χώρα θα πετυχαίναμε συνολική μείωση περίπου 1.500.000 τόνους CO2 κάθε χρόνο.

2.Κλείνουμε την τηλεόραση και όλες τις ηλεκτρικές συσκευές από τον κεντρικό διακόπτη (δεν τις αφήνουμε σε κατάσταση αναμονής).
Αυτό σημαίνει εξοικονόμηση περίπου 35-40 € τον χρόνο στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού και μείωση των εκπομπών CO2 κατά 300 kg.

3.Χαμηλώνουμε κατά ένα βαθμό την θερμοκρασία στον θερμοστάτη τον χειμώνα.
Θα έχουμε εξοικονόμηση περίπου 3% στους λογαριασμούς του ρεύματος για κάθε ένα βαθμό.
4.Χαμηλώνουμε την θερμοκρασία πλύσης στο πλυντήριο ρούχων, αποφεύγουμε την πρόπλυση και πλένουμε μόνο όταν ο κάδος είναι γεμάτος.
Θα έχουμε εξοικονόμηση ενέργειας 30-50% ανά πλύση.

5.Τοποθετούμε ηλιακό θερμοσίφωνα.
Εξοικονόμηση τουλάχιστον 150-200 € τον χρόνο και
κυρίως 1,5 τόνου CO2.

6.Μαγειρεύουμε έξυπνα, σε σκεύη που εφαρμόζουν στις εστίες με το καπάκι κλειστό και χύτρες ταχύτητας. Δέκα λεπτά πριν ετοιμαστεί το φαγητό κλείνουμε το μάτι.
Αν η βάση του σκεύους είναι 1-2 εκατοστά μικρότερη από την εστία σπαταλάμε 20-30% περισσότερη ενέργεια.
Δεν ανοίγουμε άσκοπα την πόρτα του φούρνου.
Κάθε φορά που ανοίγουμε την πόρτα του φούρνου χάνεται το 20% της θερμότητας.

7.Προτιμάμε φορητό υπολογιστή και επίπεδη οθόνη.
Σβήνουμε την οθόνη και κλείνουμε από τον κεντρικό διακόπτη τα περιφερειακά συστήματα όταν δεν τα χρησιμοποιούμε.
Θα έχουμε ετήσια εξοικονόμηση περίπου 18-25€ από τα περιφερειακά και μείωση των εκπομπών CO2 κατά 150-200 kg περίπου.
Οι φορητοί υπολογιστές καταναλώνουν έως και 93% λιγότερη ενέργεια από τους σταθερούς.

Πέμπτη 8 Απριλίου 2010

Λάδι από ηλίανθο για την κίνηση γεωργικών ελκυστήρων

By:Tsouknida
Λάδι από ηλίανθο δοκιμάστηκε με επιτυχία σε μηχανές Diesel για την κίνηση γεωργικών ελκυστήρων, στο πλαίσιο σχετικού προγράμματος. Συγκεκριμένα, στον Θεσσαλικό κάμπο υλοποιήθηκε, από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, πρόγραμμα, το οποίο μελέτησε όλο το κύκλωμα, από την παραγωγή των ενεργειακών φυτών μέχρι την παραγωγή των τελικών προϊόντων και μελέτη της χρήσης από τους τελικούς χρήστες.

Στο πλαίσιο του προγράμματος αναλύθηκαν διάφορα σενάρια για να μελετηθούν οι επιπτώσεις στους αγρότες και την οικονομία της περιοχής, η συμβολή στη συμμόρφωση της χώρας στις διεθνείς της υποχρέωσες και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον της Θεσσαλίας. Για την υλοποίηση του προγράμματος έχουν καλλιεργηθεί μέχρι τώρα, σε διάφορα Θεσσαλικά μικροκλίματα, φυτά για παραγωγή υγρών καυσίμων.

Από τις καλλιέργειες που δοκιμάστηκαν, ο ηλίανθος (πρώτη ύλη για παραγωγή λαδιού και στη συνέχεια βιοντήζελ) και το γλυκό σόργο (πρώτη ύλη για παραγωγή αλκοόλης πρώτης αλλά και δεύτερης γενιάς με ζύμωση των λιγνινοκυτταρινούχωνουσιών) έδωσαν πολύ καλά αποτελέσματα, ενώ η ελαιοκράμβη αντιμετώπισε προβλήματα, που εκτιμάται πως, με καλύτερη επιλογή ποικιλιών και καλύτερη γνώση των τεχνικών της καλλιέργειας, μπορούν να ξεπεραστούν.

Παράλληλα, μελετήθηκε η δυνατότητα δημιουργίας αγροκτημάτων που να παράγουν τα ίδια τα καύσιμα για τη λειτουργία των γεωργικών μηχανημάτων τους, δηλαδή ενεργειακά αυτόνομα αγροκτήματα.

Η εξαγωγή του λαδιού έγινε στο αγρόκτημα με μικρές χαμηλού κόστους πρέσες. Καθαρίστηκε με φυσικές μεθόδους και χρησιμοποιήθηκε σε μηχανές Diesel με επιτυχία για την κίνηση γεωργικών ελκυστήρων.

Όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Θεοφάνης Α. Γέμτος, διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η δυνατότητα άμεσης χρήσης των προϊόντων στο αγρόκτημα δίνει ένα επί πλέον εισόδημα, καθώς ο γεωργός καρπούται όλη την ωφέλεια από τη μη φορολόγηση των βιοκαυσίμων.

Ο ίδιος, όμως, διευκρινίζει πως απαιτείται συνέχιση αυτής της ερευνητικής προσπάθειας προκειμένου τα αποτελέσματα αυτά να επεκταθούν και προς διάφορους γεωργικούς ελκυστήρες. Ειδικότερα, όπως εξηγεί ο ίδιος στη συνέχεια, οι πειραματικές και πιλοτικές – επιδεικτικές καλλιέργειες επέτρεψαν τη μελέτη της οικονομικότητάς των ενεργειακών φυτών και τη δυνατότητα, επωφελούς εισαγωγής τους στη Θεσσαλία, για να προσθέσει:

“Τα ενεργειακά ισοζύγια των καλλιεργειών ήταν θετικά, ενώ η οικονομικότητα ήταν συγκρίσιμη ή καλύτερη από τις κύριες καλλιέργειες της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτών των πειραματικών καλλιεργειών μελετήθηκαν καινοτόμα συστήματα κατεργασίας εδάφους και εγκατάστασης φυτειών, ευφυή συστήματα άρδευσης και εκτίμηση της ποιότητας των σπόρων, σε μια προσπάθεια ανάπτυξης συστημάτων γεωργίας ακριβείας.

Οι ελαιούχοι σπόροι που παρήχθησαν, χρησιμοποιήθηκαν για παραγωγή λαδιού σε επίπεδο αγροκτήματος, με ψυχρή συμπίεση. Το λάδι που παράχθηκε στο αγρόκτημα χρησιμοποιήθηκε σε μηχανές Diesel μόνο ή σε μίγματα με πετρέλαιο και διερευνήθηκε η δυνατότητα αυτοπαραγωγής ενέργειας στο αγρόκτημα που μπορεί να το κάνει ενεργειακά αυτάρκες και ο αγρότης θα επωφεληθεί όλη την αποφορολόγηση. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά”.

Μηχανή γεωργικού ελκυστήρα

Ακόμα ο κ. Γέμτος σημειώνει επίσης πως “τα λάδια που παρήχθησαν δοκιμάστηκαν σε εργαστηριακές συνθήκες στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σε μηχανή γεωργικού ελκυστήρα, σε μίγματα με πετρέλαιο μέχρι 70%, με καλά αποτελέσματα”, προσθέτοντας πως σε λεωφορείο του αστικού ΚΤΕΛ Βόλου εγκαταστάθηκε μηχανισμός θέρμανσης του λαδιού και λειτούργησε με ραφιναρισμένο κραμβέλαιο, χωρίς προβλήματα.

Όλα τα παραπάνω εντάσσονται σε πρόγραμμα παραγωγής βιοκαυσίμων στη Θεσσαλία, που εκτελέστηκε στο πλαίσιο του Πόλου Καινοτομίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας και το οποίο έχει ολοκληρωθεί. Υπεύθυνος της εργασίας είναι ο Καθηγητής Θεοφάνης Α. Γέμτος Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας

Διεθνείς συμβάσεις υποχρεώνουν τη χώρα μας να περιορίσει μέχρι το 2010 τις εκπομπές CO2 σε 25% πάνω από τις εκπομπές του 1990, ενώ το 5,7% των καυσίμων των μεταφορών να προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Νέες οδηγίες της ΕΕ προβλέπουν για το 2020 το 25% των καυσίμων των μεταφορών να προέρχεται από βιοκαύσιμα. Γι’ αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να στραφούμε σε πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας και χρήσης ΑΠΕ που έχουν μηδενικές εκπομπές CO2. Επιπλέον, από το 2013 αναμένεται να εφαρμοστεί στη χώρα μας η νέα κοινή αγροτική πολιτική (ΚΑΠ).

Οι πρώτες συζητήσεις άρχισαν και φαίνεται ότι θα καταλήξουν σε νέα μείωση των επιδοτήσεων και στην προώθηση μιας ανταγωνιστικής Γεωργίας. Φαίνεται ότι, στα επόμενα χρόνια η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας θα μας γίνει εφιάλτης καθώς πολλοί τομείς της παραγωγής δεν είναι πια ανταγωνιστικοί. Η μεταφορά των επιδοτήσεων από το προϊόν στον ίδιο τον γεωργό θα οριστικοποιηθεί. Αυτό κάνει πολλές από τις σημερινές καλλιέργειες, που διατηρούν τμήμα των επιδοτήσεων συνδεδεμένο με την παραγωγή, οικονομικά μη αποδοτικές. Έτσι, οι αγρότες θα πρέπει να σκεφθούν τις εναλλακτικές καλλιέργειες που μπορούν να δώσουν διέξοδο, όπως τουλάχιστον συμπεραίνουν οι τελευταίες μελέτες. Οι ενεργειακές καλλιέργειες φαίνεται να είναι μια ομάδα καλλιεργειών που μπορούν να δώσουν μια λύση.

Κείμενο: του Αποστόλη Ζώη