για να μην πούμε το νερό νεράκι!
Γράφει:Ο Γιώργος Μιχ. Λιοντήρης
Πολιτικός Μηχανικός
Με την εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων στη γη το τελευταίο χρονικό διάστημα, κάποιες περιοχές, όπως η Βόρεια και η Κεντρική Ευρώπη πνίγονται από τις πλημμύρες και τα χιόνια, ενώ άλλες μαστίζονται από ξηρασία και λειψυδρία (Αφρική) και σε άλλες παρατηρείται έξαρση των δασικών πυρκαγιών (Αυστραλία, Ισπανία, Καλιφόρνια στην Αμερική) λόγω των πολύ υψηλών θερμοκρασιών.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σαν συνέπεια της εκπομπής αερίων από τις κάθε είδους καύσεις, οδηγεί τον πλανήτη σε υπερθέρμανση και το κλίμα σε απορύθμιση.
Από τους ειδικούς επιστήμονες προβλέπονται για την περιοχή της Μεσογείου διαστήματα έντονης ξηρασίας και παρατεταμένου καύσωνα που θα έχουν συνέπεια πυρκαγιές στα δάση και λειψυδρία αλλά και συχνότερα εμφανιζόμενες καταιγίδες με καταστροφικές πλημμύρες.
Οι καταρρακτώδεις βροχές δεν βοηθούν στον εμπλουτισμό των υπόγειων φυσικών δεξαμενών νερού, γιατί το βρόχινο νερό δεν προλαβαίνει να διηθήσει στο έδαφος και απορρέει αναξιοποίητο και χάνεται. Επίσης η έλλειψη χιονοπτώσεων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Βόρεια Ελλάδα έχει σαν αποτέλεσμα το άδειασμα των πηγών. Η μείωση της ικανότητας εμπλουτισμού των επιφανειακών και υπόγειων φυσικών δεξαμενών νερού συνδυασμένη με την έντονη διάβρωση των εδαφών, λόγω των σχετικά πρόσφατων πυρκαγιών στα δάση με τα συνεπαγόμενα πλημμυρικά φαινόμενα θα οδηγήσει μοιραία σε καταστάσεις λειψυδρίας και ερημοποίησης.
Η Ελλάδα μοιράζεται σήμερα το 25% των υδατικών αποθεμάτων της με τις γειτονικές χώρες και θα πρέπει να συνεργασθεί μαζί τους στα πλαίσια της αειφορίας, για την ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης. Αυτό σημαίνει ανάπτυξη διασυνοριακών δικτύων και συστημάτων παρακολούθησης και ελέγχου των παραμέτρων νερού και ενιαίο σχεδιασμό από όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες στην διαχείριση των υδάτων και στην κατασκευή υδραυλικών έργων μέσω χρηματοδότησης από κοινού.
Το υδατικό ισοζύγιο στις υδρολογικές λεκάνες της χώρας μας έχει από καιρό διαταραχθεί. Σήμερα εμφανίζεται περισσότερο πλεονασματικό το υδατικό διαμέρισμα της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και πιο ελλειματικό αυτό της Θεσσαλίας στην οποία παρατηρείται η μεγαλύτερη ζήτηση νερού. Επίσης ελλειματικό ισοζύγιο εμφανίζουν η Αττική αφού αναγκάζεται να υδροδοτείται από το Μόρνο και τον Εύηνο, τα διαμερίσματα της Ανατολικής Πελοποννήσου και των νησιών του Αιγαίου.
Οι υδατικοί πόροι από ποιοτικής πλευράς, κρίνονται γενικά ικανοποιητικοί στην χώρα, με εξαίρεση περιοχές όπου υπάρχει έντονη ανθρωπογενής ρύπανση, λίμνες όπου το 70% αυτών παρουσιάζει φαινόμενα ευτροφισμού και θεωρούνται ευαίσθητες, παράκτιοι υδροφορείς που εμφανίζουν φαινόμενα υφαλμύρινσης και άλλα υπόγεια ύδατα, που εμφανίζουν ρύπανση από νιτρικά.
Πέραν τούτων είναι προφανές ότι το ζητούμενο σήμερα δεν είναι μόνο η εξασφάλιση περισσότερων υδατικών αποθεμάτων αλλά ακόμα περισσότερο η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Η κατάσταση που επικρατεί στον τομέα διαχείρισης του νερού απέχει πολύ από τα χαρακτηριστικά της βιωσιμότητας αφού:
1) ούτε την οικονομική ανάπτυξη μπορεί να συντηρήσει με την ικανοποίηση της ζήτησης στην αγροτική οικονομία και τον τουρισμό,
2) ούτε την περιβαλλοντική προστασία και διατήρηση των υδατικών συστημάτων μπορεί να εγγυηθεί διαχρονικά,
3) ούτε την κοινωνική ευημερία μπορεί να εγγυηθεί ειδικά στις υποβαθμισμένες περιβαλλοντικά περιοχές.
Στα πλαίσια αυτής της κατάστασης θα πρέπει να υιοθετηθούν οι προτάσεις της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής Ελλάδας (Ο.Κ.Ε.) η οποία ανέλαβε την έκδοση Γνώμης Πρωτοβουλίας με τίτλο «Υδατικοί Πόροι» η οποία μεταξύ άλλων προτείνει την ίδρυση ενιαίου φορέα διαχείρισης των υδάτων, την υιοθέτηση και επικαιροποίηση του ήδη εκπονηθέντος από το Υπουργείο Ανάπτυξης Master Plan καταγραφής των υδατικών πόρων σε όλη τη χώρα.
Παράλληλα την στιγμή που η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ε.Ε. ως προς το ποσοστό των αρδευόμενων εκτάσεων και το 85% του διατιθέμενου νερού χρησιμοποιείται για άρδευση στην γεωργία, θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα εκεί όπου υπάρχει μεγάλη κατανάλωση, όπως:
1) να γίνει αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με αντικατάσταση αυτών που απαιτούν πολύ νερό με άλλες οικονομικότερες,
2) να χρησιμοποιηθούν τα επεξεργασμένα λύματα σαν εν δυνάμει υδατικοί πόροι,
3) να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες του αρδευτικού νερού στα δίκτυα μεταφοράς, διανομής και εφαρμογής στον αγρό,
4) να γίνεται συλλογή και διαχείριση των ομβρίων υδάτων,
(δεν μπορεί η χώρα μας να έχει την πολυτέλεια να αφήνει το νερό της βροχής να χάνεται – άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και με πολλά υδατικά αποθέματα, διαχειρίζονται με σοβαρότητα τα βρόχινα νερά)
5) να γίνει ορθολογικός σχεδιασμός των υδροηλεκτρικών έργων ώστε να προσφέρουν και στην άρδευση,
6) να γίνει σταδιακή αχρήστευση γεωτρήσεων σε περιοχές που καθορισθούν μετά από μελέτες.
Σήμερα η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι συνέπεια κυρίως της διαταραχής που έχουν υποστεί οι υδατικοί πόροι και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (φαινόμενο του θερμοκηπίου με μεγαλύτερο ρυπαντή τον ενεργειακό τομέα).
Κατά συνέπεια αν θέλουμε να εξασφαλισθεί η αειφορία των υδατικών αποθεμάτων και η λιγότερη ρύπανση του περιβάλλοντος σε όσο το δυνατόν σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να υιοθετηθεί μια γενική αρχή: Ο μεγάλος καταναλωτής ύδατος (γεωργία – βιομηχανία) και ενέργειας να υποχρεωθεί να χρησιμοποιεί χαμηλής ποιότητας νερό (επεξεργασμένα λύματα ή όμβρια ή και τα δυο) και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά).
Τόσο το νερό όσο και η ενέργεια αποτελούν κοινωνικά αγαθά και το κόστος υπερεκμετάλλευσής τους δεν μπορεί να αποτιμηθεί.
Γράφει:Ο Γιώργος Μιχ. ΛιοντήρηςΠολιτικός Μηχανικός
Με την εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων στη γη το τελευταίο χρονικό διάστημα, κάποιες περιοχές, όπως η Βόρεια και η Κεντρική Ευρώπη πνίγονται από τις πλημμύρες και τα χιόνια, ενώ άλλες μαστίζονται από ξηρασία και λειψυδρία (Αφρική) και σε άλλες παρατηρείται έξαρση των δασικών πυρκαγιών (Αυστραλία, Ισπανία, Καλιφόρνια στην Αμερική) λόγω των πολύ υψηλών θερμοκρασιών.
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, σαν συνέπεια της εκπομπής αερίων από τις κάθε είδους καύσεις, οδηγεί τον πλανήτη σε υπερθέρμανση και το κλίμα σε απορύθμιση.
Από τους ειδικούς επιστήμονες προβλέπονται για την περιοχή της Μεσογείου διαστήματα έντονης ξηρασίας και παρατεταμένου καύσωνα που θα έχουν συνέπεια πυρκαγιές στα δάση και λειψυδρία αλλά και συχνότερα εμφανιζόμενες καταιγίδες με καταστροφικές πλημμύρες.
Οι καταρρακτώδεις βροχές δεν βοηθούν στον εμπλουτισμό των υπόγειων φυσικών δεξαμενών νερού, γιατί το βρόχινο νερό δεν προλαβαίνει να διηθήσει στο έδαφος και απορρέει αναξιοποίητο και χάνεται. Επίσης η έλλειψη χιονοπτώσεων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Βόρεια Ελλάδα έχει σαν αποτέλεσμα το άδειασμα των πηγών. Η μείωση της ικανότητας εμπλουτισμού των επιφανειακών και υπόγειων φυσικών δεξαμενών νερού συνδυασμένη με την έντονη διάβρωση των εδαφών, λόγω των σχετικά πρόσφατων πυρκαγιών στα δάση με τα συνεπαγόμενα πλημμυρικά φαινόμενα θα οδηγήσει μοιραία σε καταστάσεις λειψυδρίας και ερημοποίησης.
Η Ελλάδα μοιράζεται σήμερα το 25% των υδατικών αποθεμάτων της με τις γειτονικές χώρες και θα πρέπει να συνεργασθεί μαζί τους στα πλαίσια της αειφορίας, για την ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης. Αυτό σημαίνει ανάπτυξη διασυνοριακών δικτύων και συστημάτων παρακολούθησης και ελέγχου των παραμέτρων νερού και ενιαίο σχεδιασμό από όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες στην διαχείριση των υδάτων και στην κατασκευή υδραυλικών έργων μέσω χρηματοδότησης από κοινού.
Το υδατικό ισοζύγιο στις υδρολογικές λεκάνες της χώρας μας έχει από καιρό διαταραχθεί. Σήμερα εμφανίζεται περισσότερο πλεονασματικό το υδατικό διαμέρισμα της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και πιο ελλειματικό αυτό της Θεσσαλίας στην οποία παρατηρείται η μεγαλύτερη ζήτηση νερού. Επίσης ελλειματικό ισοζύγιο εμφανίζουν η Αττική αφού αναγκάζεται να υδροδοτείται από το Μόρνο και τον Εύηνο, τα διαμερίσματα της Ανατολικής Πελοποννήσου και των νησιών του Αιγαίου.
Οι υδατικοί πόροι από ποιοτικής πλευράς, κρίνονται γενικά ικανοποιητικοί στην χώρα, με εξαίρεση περιοχές όπου υπάρχει έντονη ανθρωπογενής ρύπανση, λίμνες όπου το 70% αυτών παρουσιάζει φαινόμενα ευτροφισμού και θεωρούνται ευαίσθητες, παράκτιοι υδροφορείς που εμφανίζουν φαινόμενα υφαλμύρινσης και άλλα υπόγεια ύδατα, που εμφανίζουν ρύπανση από νιτρικά.
Πέραν τούτων είναι προφανές ότι το ζητούμενο σήμερα δεν είναι μόνο η εξασφάλιση περισσότερων υδατικών αποθεμάτων αλλά ακόμα περισσότερο η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Η κατάσταση που επικρατεί στον τομέα διαχείρισης του νερού απέχει πολύ από τα χαρακτηριστικά της βιωσιμότητας αφού:
1) ούτε την οικονομική ανάπτυξη μπορεί να συντηρήσει με την ικανοποίηση της ζήτησης στην αγροτική οικονομία και τον τουρισμό,
2) ούτε την περιβαλλοντική προστασία και διατήρηση των υδατικών συστημάτων μπορεί να εγγυηθεί διαχρονικά,
3) ούτε την κοινωνική ευημερία μπορεί να εγγυηθεί ειδικά στις υποβαθμισμένες περιβαλλοντικά περιοχές.
Στα πλαίσια αυτής της κατάστασης θα πρέπει να υιοθετηθούν οι προτάσεις της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής Ελλάδας (Ο.Κ.Ε.) η οποία ανέλαβε την έκδοση Γνώμης Πρωτοβουλίας με τίτλο «Υδατικοί Πόροι» η οποία μεταξύ άλλων προτείνει την ίδρυση ενιαίου φορέα διαχείρισης των υδάτων, την υιοθέτηση και επικαιροποίηση του ήδη εκπονηθέντος από το Υπουργείο Ανάπτυξης Master Plan καταγραφής των υδατικών πόρων σε όλη τη χώρα.Παράλληλα την στιγμή που η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στην Ε.Ε. ως προς το ποσοστό των αρδευόμενων εκτάσεων και το 85% του διατιθέμενου νερού χρησιμοποιείται για άρδευση στην γεωργία, θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα εκεί όπου υπάρχει μεγάλη κατανάλωση, όπως:
1) να γίνει αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με αντικατάσταση αυτών που απαιτούν πολύ νερό με άλλες οικονομικότερες,
2) να χρησιμοποιηθούν τα επεξεργασμένα λύματα σαν εν δυνάμει υδατικοί πόροι,
3) να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες του αρδευτικού νερού στα δίκτυα μεταφοράς, διανομής και εφαρμογής στον αγρό,
4) να γίνεται συλλογή και διαχείριση των ομβρίων υδάτων,
(δεν μπορεί η χώρα μας να έχει την πολυτέλεια να αφήνει το νερό της βροχής να χάνεται – άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και με πολλά υδατικά αποθέματα, διαχειρίζονται με σοβαρότητα τα βρόχινα νερά)
5) να γίνει ορθολογικός σχεδιασμός των υδροηλεκτρικών έργων ώστε να προσφέρουν και στην άρδευση,
6) να γίνει σταδιακή αχρήστευση γεωτρήσεων σε περιοχές που καθορισθούν μετά από μελέτες.
Σήμερα η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι συνέπεια κυρίως της διαταραχής που έχουν υποστεί οι υδατικοί πόροι και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (φαινόμενο του θερμοκηπίου με μεγαλύτερο ρυπαντή τον ενεργειακό τομέα).
Κατά συνέπεια αν θέλουμε να εξασφαλισθεί η αειφορία των υδατικών αποθεμάτων και η λιγότερη ρύπανση του περιβάλλοντος σε όσο το δυνατόν σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να υιοθετηθεί μια γενική αρχή: Ο μεγάλος καταναλωτής ύδατος (γεωργία – βιομηχανία) και ενέργειας να υποχρεωθεί να χρησιμοποιεί χαμηλής ποιότητας νερό (επεξεργασμένα λύματα ή όμβρια ή και τα δυο) και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά).
Τόσο το νερό όσο και η ενέργεια αποτελούν κοινωνικά αγαθά και το κόστος υπερεκμετάλλευσής τους δεν μπορεί να αποτιμηθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου