Urginea maritima, Σκίλλη η παράλιος ,Αγριοκρεμμύδα, Μποτσίκι
Ιανουαρίου 3, 2014 από ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΘΟΥΡΙΑΣ
Urginea maritima
αρχαία Θουρία, Σουρεύλι 1/1/2014
αρχαία Θουρία, Σουρεύλι 1/1/2014
Πολυετές βολβώδες φυτό, ενδημικό της περιοχής της αρχαίας Άνθειας – Θουρίας. Είναι από τα πρώτα ανθισμένα φυτά του φθινοπώρου.
Ο πολύ μακρύς ανθοφόρος βλαστός του φτάνει και ξεπερνάει μερικές φορές το ένα μέτρο, όρθιος, χωρίς φύλλα και με παρά πολλά μικρά ερμαφρόδιτα άνθη που γονιμοποιούνται από τις μέλισσες. Τα άνθη έχουν περιγόνιο και σέπαλα λογχοειδή, λευκωπά, με νεύρωση ρόδινη ή πράσινη. Σχηματίζουν μακρύ βότρυ (ύψους 0,30-0,50 μ.), ο οποίος αποτελείται από 50-100 άνθη.
Ο πολύ μακρύς ανθοφόρος βλαστός του φτάνει και ξεπερνάει μερικές φορές το ένα μέτρο, όρθιος, χωρίς φύλλα και με παρά πολλά μικρά ερμαφρόδιτα άνθη που γονιμοποιούνται από τις μέλισσες. Τα άνθη έχουν περιγόνιο και σέπαλα λογχοειδή, λευκωπά, με νεύρωση ρόδινη ή πράσινη. Σχηματίζουν μακρύ βότρυ (ύψους 0,30-0,50 μ.), ο οποίος αποτελείται από 50-100 άνθη.
Urginea maritima
Λάσπη στ αστέρια
Λάσπη στ αστέρια
Μετά την ανθοφορία, όπου τα άνθη δεν πέφτουν αλλά γέρνουν προς τα μέσα και ξεραίνονται και με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου βγαίνουν τα μεγάλα, πλατιά και λογχοειδή φύλλα του, τα οποία παραμένουν μέχρι την άνοιξη τα οποία το καλοκαίρι ξεραίνονται και μετά βγαίνει ο ανθοφόρος βλαστός στο τέλος του καλοκαιριού και πάει λέγοντας.
Ο βολβός του είναι τεράστιος σε μέγεθος, μπορεί να φτάσει τα 15 εκατοστά διάμετρο και βάρος μέχρι 2 κιλά.
Πολύ κοινό φυτό, θα το βρούμε σε πετρώδεις και χέρσες εκτάσεις, σε ελαιώνες και αλλού. Του αρέσει η ηλιοφάνεια και τα ξηρά εδάφη.
Ο βολβός του είναι τεράστιος σε μέγεθος, μπορεί να φτάσει τα 15 εκατοστά διάμετρο και βάρος μέχρι 2 κιλά.
Πολύ κοινό φυτό, θα το βρούμε σε πετρώδεις και χέρσες εκτάσεις, σε ελαιώνες και αλλού. Του αρέσει η ηλιοφάνεια και τα ξηρά εδάφη.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:
Οι άνθρωποι από πολύ ενωρίς εχρησιμοποίησαν το φυτό αυτό για φαρμακευτικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Οι αρχαίοι Αυγύπτιοι εγνώριζαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού και αναφέρεται στον Πάπυρο του Ebers (1500 π.Χ.). Ο Θεόφραστος (372-287 π.Χ.) αναφέρεται επανειλημμένως στην Σκίλλη των παραλιών και στις ποικίλες ιδιότητες αυτής: «Όλως δε πλείους αι διαφοραί των ριζών εν τοις υλήμασιν και λαχανώδεσιν… αι δε λεπυρώσεις ή φλοιώδεις, οίον αι τε της σκίλλης και του βολβού και έτι κρομύου και των τούτοις ομοίων». Και συνεχίζει: «Κατά δε τα φύλλα τοις τε μεγέθεσιν και τοις σχήμασιν… η δε σκίλλα πλατύ και ευδιαίρετον…». Σε άλλο δε σημείο σημειώνει: «ʼπαντα μεν ούν φιλόζωα τα κεφαλόρριζα μάλιστα δ’ η σκίλλα· και γάρ κρεμαννυμένη ζη και πλειστόν γε χρόνον διαμένει· δύναται δε και τα θησαυριζόμενα σώζειν, ώσπερ την ρόαν εμπηγνυμένου του μίσχου και των φυτευομένων δε είναι βλαστάνει θάττον εν αυτή· λέγεται δε και προ των θυρών της εισόδου φυτευθείσαν αλεξητήριον είναι της επιφερομένης δηλήσεως». Είναι αξιοσημείωτο, ότι ο Θεόφραστος αναφέρει, ότι η Σκίλλη η παράλιος, φυτευομένη μπροστά από την είσοδο της οικίας, δρα ως «αλεξητήριον», ήτοι έχει αποτροπαϊκές ιδιότητες, εκδιώκουσα κάθε κακό, πίστη, η οποία διατηρείται μεταξύ του λαού μας συνεχώς από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το γεγονός αυτό, αποδεικνύει μεταξύ άλλων την ενότητα και την συνέχεια της ιστορίας και του πολιτισμού μας.
Οι άνθρωποι από πολύ ενωρίς εχρησιμοποίησαν το φυτό αυτό για φαρμακευτικούς και θεραπευτικούς σκοπούς. Οι αρχαίοι Αυγύπτιοι εγνώριζαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού και αναφέρεται στον Πάπυρο του Ebers (1500 π.Χ.). Ο Θεόφραστος (372-287 π.Χ.) αναφέρεται επανειλημμένως στην Σκίλλη των παραλιών και στις ποικίλες ιδιότητες αυτής: «Όλως δε πλείους αι διαφοραί των ριζών εν τοις υλήμασιν και λαχανώδεσιν… αι δε λεπυρώσεις ή φλοιώδεις, οίον αι τε της σκίλλης και του βολβού και έτι κρομύου και των τούτοις ομοίων». Και συνεχίζει: «Κατά δε τα φύλλα τοις τε μεγέθεσιν και τοις σχήμασιν… η δε σκίλλα πλατύ και ευδιαίρετον…». Σε άλλο δε σημείο σημειώνει: «ʼπαντα μεν ούν φιλόζωα τα κεφαλόρριζα μάλιστα δ’ η σκίλλα· και γάρ κρεμαννυμένη ζη και πλειστόν γε χρόνον διαμένει· δύναται δε και τα θησαυριζόμενα σώζειν, ώσπερ την ρόαν εμπηγνυμένου του μίσχου και των φυτευομένων δε είναι βλαστάνει θάττον εν αυτή· λέγεται δε και προ των θυρών της εισόδου φυτευθείσαν αλεξητήριον είναι της επιφερομένης δηλήσεως». Είναι αξιοσημείωτο, ότι ο Θεόφραστος αναφέρει, ότι η Σκίλλη η παράλιος, φυτευομένη μπροστά από την είσοδο της οικίας, δρα ως «αλεξητήριον», ήτοι έχει αποτροπαϊκές ιδιότητες, εκδιώκουσα κάθε κακό, πίστη, η οποία διατηρείται μεταξύ του λαού μας συνεχώς από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το γεγονός αυτό, αποδεικνύει μεταξύ άλλων την ενότητα και την συνέχεια της ιστορίας και του πολιτισμού μας.
Ο Διοσκουρίδης (9-79 μ.Χ.) αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής:«Σκίλλα δύναμιν έχει δριμείαν, πυρωτικήν· πολύχρηστος δε γίνεται οπτηθείσα· σταιτί δε ή πηλώ περιπλάττεται και δίδεται ως κλίβανον η άνθραξιν εγκρύβεται, μέχρι αν οπτηθή ικανώς… λαμβάνεται δε το μεσαίτατον των έξωθεν περιαιρουμένων. Και έμεται δε εντμηθείσα… και ξηραίνεται δε εν σκιά τμηθείσα… και έλαιον σκιλλητικόν χρώμεθα, προς δε ραγκάδας τας εν ποσί το ένδον της ωμης (σκίλλης) συν ελαίω ζεσθέν η συνρητίνη τηχθέν επιτίθεται, εχεοδήκτοις τε κατάπλασμα εψηθείσα συν όξει· της δε υπτής προς εν μέρος της σκίλλης προσεκλεάναντες αλών οπτών μέρη οκτώ δίδομεν κοχλιάριον εν ή δύο νήστεσι προς μάλαξιν κοιλίας, εις ποτήματα τε και αρωματικάς δυνάμεις και εφ’ ων ούρησιν κινήσθαι θέλομεν και επί υδρωπικών και στομαχικών, οις επιπολάζει τα σιτία και επί ικτέρου, στροφουμένων, βηττόντων χρονίως, ασθματικών, αναφορικών· αυτάρκης δε ολκή τριωβόλου συν μέλιτι εκλειχθείσα· και συγκαθέψεται δε τω μέλιτι και βιβρώσκεται προς τα αυτά, μάλιστα πέψει συνεργούσα· άγει δεν γλοιώδει κατά κοιλίαν εφθή δε προς τα αυτά ποιεί ομοίως λαμβανομένη· φυλάσσεσθαι δε αυτής δει την δύσιν, εφ ων ελκωσίς τις έστιν εντός· ποιεί και προς ακροχορδύνας και χιμέτλας εγχρισθείσα οπτή· το σε σπέρμα αυτής λείον αναληφθέν εν ισχάδι ή μέλιτι και βρωθέν μαλάσσει κοιλίαν, έστι δε και αλεξιφάρμακον όλη προ των θυρών κρεμαμένη».
Είναι επίσης αξιοπαρατήρητο, ότι ο Διοσκουρίδης, εκτός από την χρήση της Σκίλλης στη θεραπευτική, συνιστά το κρέμασμα αυτής έμπροσθεν των εισόδων των οικιών, ως «αλεξιφάρμακον», ήτοι με αποτροπαϊκό χαρακτήρα, προκειμένου η οικία και ολόκληρη η οικογένεια να προστατεύονται από κάθε κακό.Ο αυτός Διοσκουρίδης αναφέρεται στο «σκιλλητικόν όξυς», ήτοι ξύδι από την Σκίλλην και στις θεραπευτικές του χρήσεις:
«Σκιλλητικόν όξυς σκευάζεται τον τρόπον τούτον… Ευθετεί δε διακλυζόμενον μεν προς ούλα μυδώντα, στέλλον και στερροποιούν αυτά και προς οδύντας κινουμένους και τας περί στόμα δυσωδίας, ικανώς ανασκευάζον αυτάς, καταρροφούμενον δε προς βρόγχον στερεόν και τυλώδει ποιεί και τον ήχον εντονον και λαμπρόν αποτελεί. Παραλαμβάνεται δε και προς στομαχικούς και δυσπεπτούντας και επιλημπικούς, σκοτοδινιώντας, μελαγχολικούς, απηλιθωμένους, έτι δε και προς υστερικάς πνίγας και σπλήνας υπερόγκους και ισχιάδας· αναλαμβάνει δε και τους λίαν ασθενείς και το σώμα υγιεινόν και εύχρουν κατασκευάζει. Έτσι δε και οξυδερκές και προς δυσηκοίαν ενστήναι δυνατόν, εάν εγχυματίζεται. Και καθόλου δε προς άπαντα ενεργεί, πλην ελκώσεως των εντός».
Ακόμη ο Διοσκουρίδης αναφέρεται στον «από της σκίλλης οίνον» και στις χρήσεις αυτού: «Ο δε από σκίλλης οίνος γίνεται ούτω… ευθετεί δε απεψίας και διαφθοράς τροφής και τους απεμούντας ταύτην εφ ων τε πάχος έγκειται στομάχω η κοιλία, σπληνικοίς, ικτερικοίς, καχέκταις, υδρωπικοίς, δυσουρούσι, στρουφουμένοις, πνευματουμένοις, παραλυτικοίς, σκοτωματικοίς, ρίγεσι χρονίοις, σπάσμασι, καταμηνίων τε αγωγός. Ήκιστα δε νεύρα λυπεί, άμεινον δε ο παλαιότερος. Φυλάσσεται δε δει αυτού την χρήσιν εν τε πυρετοίς και επί των εντός εχόντων έλκος».
ΕΔΩΔΙΜΟΤΗΤΑ:
Ανήκει στα δηλητηρ
ιώδη φυτά λόγω των τοξικών στεροειδών που περιέχει, οι οποίοι είναι καρδιακοί γλυκοζίτες με πιο ενεργούς τους scillirosides.
Παλιά -και οι αρχαίοι ακόμη- τον βολβό, τεμαχισμένο και ανακατεμένο με πίτουρο, τον χρησιμοποιούσαν σαν τρωκτικοκτόνο. Τα τρωκτικά είναι τα μόνα που δηλητηριάζονται εν αντιθέσει με αλλά ζώα που κάνουν εμετό και έτσι προφυλάσσονται.
Μελέτες γίνονται για τη χρήση των στεροειδών που περιέχει ο βολβός ως φυτικά εντομοκτόνα.
Ο χυμός του βολβού είναι πολύ ερεθιστικός για το δέρμα.
Ανήκει στα δηλητηρ
ιώδη φυτά λόγω των τοξικών στεροειδών που περιέχει, οι οποίοι είναι καρδιακοί γλυκοζίτες με πιο ενεργούς τους scillirosides.Παλιά -και οι αρχαίοι ακόμη- τον βολβό, τεμαχισμένο και ανακατεμένο με πίτουρο, τον χρησιμοποιούσαν σαν τρωκτικοκτόνο. Τα τρωκτικά είναι τα μόνα που δηλητηριάζονται εν αντιθέσει με αλλά ζώα που κάνουν εμετό και έτσι προφυλάσσονται.
Μελέτες γίνονται για τη χρήση των στεροειδών που περιέχει ο βολβός ως φυτικά εντομοκτόνα.
Ο χυμός του βολβού είναι πολύ ερεθιστικός για το δέρμα.
ΦΑΡΜΑΚΕΥΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ:
Προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για φαρμακευτικούς σκοπούς οι βολβοί της Σκίλλης της παραλίου συλλέγονται στο τέλος του θέρους και αφαιρούνται οι εξωτερικοί, ξηροί χιτώνες, που τους περιβάλλουν. Οι μεσαίοι χιτώνες, οι οποίοι είναι χυμώδεις και σαρκώδεις, κόπτονται σε λουρίδες (μήκους 0,03-0,05 μ.).
Στη συνέχεια ξηραίνονται στον ήλιο ή σε κλίβανο, οπότε αποκτούν μία κερατοειδή σύσταση, εύκολα όμως μαλακώνουν και πάλιν στο νερό. Οι ξηροί χιτώνες είναι σχεδόν άοσμοι, η γεύση των όμως είναι βλεννώδης και πικρή.
Δραστικά συστατικά του φυτού και κυρίως του βολβού είναι διάφοροι καρδιοτονωτικοί γλυκοσίδες, όπως η σκιλλαρένη Α, η σκιλλαρένη Β, η γλυκοσκιλλαρένη και ο σκιλλιροσίδης. Οι γλυκοσίδες ευρίσκονται κυρίως στο νωπό φυτό, γιατί μετά την ξήρανση επέρχεται μερική διάσπασή των.
Η Σκίλλη η παράλιος (Urginea maritima) ή Σκιλλοκρεμμύδα χρησιμοποιείται ωςκαρδιοτονωτικό Hawler Medical University, διουρητικό, αντιασθματικό καιαποχρεμπτικό σε μικρές δόσεις.
Χρησιμοποιείται εσωτερικά για τη θεραπεία της βρογχίτιδας , βρογχικού άσθματος, του κοκίτη και το οίδημα. Εξωτερικά, το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της πιτυρίδας και της σμηγματόρροιας . Η έντονηαντικαρκινική δράση του φυτού τεκμηριώθηκε με σχετικές έρευνες.
Γενικά πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή, γιατί σε μεγάλες δόσεις έχει τοξική δράση και προκαλεί ιλίγγους, εμετούς και πολλές φορές τον θάνατον.
Στη συνέχεια ξηραίνονται στον ήλιο ή σε κλίβανο, οπότε αποκτούν μία κερατοειδή σύσταση, εύκολα όμως μαλακώνουν και πάλιν στο νερό. Οι ξηροί χιτώνες είναι σχεδόν άοσμοι, η γεύση των όμως είναι βλεννώδης και πικρή.Δραστικά συστατικά του φυτού και κυρίως του βολβού είναι διάφοροι καρδιοτονωτικοί γλυκοσίδες, όπως η σκιλλαρένη Α, η σκιλλαρένη Β, η γλυκοσκιλλαρένη και ο σκιλλιροσίδης. Οι γλυκοσίδες ευρίσκονται κυρίως στο νωπό φυτό, γιατί μετά την ξήρανση επέρχεται μερική διάσπασή των.
Η Σκίλλη η παράλιος (Urginea maritima) ή Σκιλλοκρεμμύδα χρησιμοποιείται ωςκαρδιοτονωτικό Hawler Medical University, διουρητικό, αντιασθματικό καιαποχρεμπτικό σε μικρές δόσεις.
Χρησιμοποιείται εσωτερικά για τη θεραπεία της βρογχίτιδας , βρογχικού άσθματος, του κοκίτη και το οίδημα. Εξωτερικά, το φυτό έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της πιτυρίδας και της σμηγματόρροιας . Η έντονηαντικαρκινική δράση του φυτού τεκμηριώθηκε με σχετικές έρευνες.
Γενικά πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή, γιατί σε μεγάλες δόσεις έχει τοξική δράση και προκαλεί ιλίγγους, εμετούς και πολλές φορές τον θάνατον.
Θεόφραστος, Περί φυτού ιστορίας, VII, 13, 4, ε.κ., τ.ΙΙ
Διοσκουρίδης, Περί ύλης ιατρικής ΙΙ, 171, 1-3, εκδόσεις Μ. Wellmann, τ. Ι, Hildesheim 1999
Chevallier. A. The Encyclopedia of Medicinal Plants
Chevallier. A. The Encyclopedia of Medicinal Plants
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου