Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2015

Aποψη: Η επιστήμη υπέρ των συμφερόντων της κοινωνίας


Κάθε περιφέρεια της χώρας έχει 5-10 τοπικά μοναδικά αγροτικά προϊόντα. Η Θεσσαλία π.χ. έχει το αμύγδαλο Συκουρίου Λάρισας, τα κάστανα της Μελιβοίας, τα φρούτα Τυρνάβου, τις τοπικές ποικιλίες ψυχανθών και δημητριακών Φαρσάλων, προϊόντα από τυρόγαλα και κάποια άλλα. Αυτά σε κάθε περιφέρεια είναι επίσης μοναδικά και δημιουργούν μια «ομπρέλα» 70-80 προϊόντων.


Η ​​επιστήμη λειτουργεί σαν μια τεράστια βιομηχανία παραγωγής γνώσεων, αλλά και λύσεων στα προβλήματα της ανθρωπότητας, και κάτι τέτοιο δεν επιδέχεται καμία αμφισβήτηση. Αρκετές φορές όμως βρίσκεται τόσο αποκομμένη από τις ανάγκες της κοινωνίας, ώστε η κοινωνία –εμείς όλοι δηλαδή– να μην βλέπει να ωφελείται από τις ιδέες και τα προϊόντα που η επιστήμη παράγει. Αλλες φορές, πάλι, είναι οι πολιτικοί που δεν κατανοούν τις αλλαγές που η επιστήμη επιφέρει (κάτι πολύ συχνό ειδικά στην πατρίδα μας), αλλά επιμένουν σε παρωχημένες και ζημιογόνες πρακτικές.
Η διαρκής εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας αλλάζει αδιόρατα –αν όχι ύπουλα– ακόμη και το πλαίσιο αξιών με τις οποίες τις κρίνουμε, ευελπιστώντας ότι κάποτε θα τις προσαρμόσουμε, διά του ορθού λόγου, στα μέτρα του ανθρώπου, της δημοκρατίας, του κληρονομημένου από τους προγόνους μας περιβάλλοντος.
Τα τελευταία χρόνια, η δημιουργία της πληροφορίας στις βιοεπιστήμες είναι εκπληκτική. Το 1980 η δημοσιευμένη γνώση στις βιοεπιστήμες διπλασιαζόταν κάθε 1 χρόνο. Σήμερα κάθε οκτώ λεπτά. Ετσι δημιουργούνται ανάγκες στη ζωή και καλείται η επιστήμη να τις λύσει στη συνέχεια, εφαρμόζοντας την παραγόμενη γνώση. Σήμερα, δηλαδή, η καινοτομία «υπαγορεύεται» από τις ανάγκες της καθημερινής μας ζωής. Μπορεί, υπό αυτές τις συνθήκες, σήμερα η επιστήμη να λειτουργήσει υπέρ των συμφερόντων της κοινωνίας ή μήπως τελικά λειτουργεί υπέρ των πολυεθνικών που εκμεταλλεύονται την παραγόμενη γνώση; Το ερώτημα αυτό βρίσκεται στον πυρήνα της ύπαρξης της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας.
Νομίζω ότι η προσέγγιση αυτού του ερωτήματος έχει απάντηση. Είναι η ανάπτυξη της τοπικοποίησης της εφαρμογής της γνώσης. Δηλαδή κατά πόσον η παραγόμενη γνώση μπορεί να συνδυαστεί με την πραγματική οικονομία σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο. Θα γίνω πιο συγκεκριμένος. Κάθε περιφέρεια της χώρας έχει 5-10 τοπικά, μοναδικά αγροτικά προϊόντα. Η Θεσσαλία π.χ. έχει το αμύγδαλο Συκουρίου Λάρισας, τα κάστανα της Μελιβοίας, τα φρούτα Τυρνάβου, τις τοπικές ποικιλίες ψυχανθών και δημητριακών Φαρσάλων (που μπορούν να δώσουν τα νέα αγροδιατροφικά προϊόντα με ισχυρισμούς υγείας, σύμφωνα με τον κανονισμό 1924/2006), προϊόντα από τυρόγαλα (μυζήθρα, ανθότυρο, μανούρι) και κάποια άλλα. Αυτά σε κάθε περιφέρεια είναι επίσης μοναδικά και δημιουργούν μια «ομπρέλα» 70-80 προϊόντων. Με αυτά πρέπει σε κάθε περιφέρεια της χώρας να γίνει ένα πρότυπο αγρόκτημα σε συνεργασία υπουργείου-περιφέρειας-πανεπιστημίου-ΤΕΙ όπου να μπορούν να μαθαίνουν οι τοπικοί παραγωγοί να τα καλλιεργούν και να τα μεταποιούν πρότυπα, καθώς και να τα εξάγουν. Το αποτέλεσμα θα είναι να γίνουν οι εξαγωγές τροφίμων από 5 δισ. 10 δισ. σε 3 χρόνια. Αν τα προϊόντα αυτά συνδυαστούν με τον πολιτισμό και τον ποιοτικό τουρισμό (βλέπε Napa Valley), σύμφωνα με τις μελέτες McKinsey/ΣΕΒ/ΙΟΒΕ, στα επόμενα 10 χρόνια υπάρχουν σοβαρές δυνατότητες αύξησης ΑΕΠ κατά 55 δισ. από τους τομείς: α) τουρισμό, β) αγροτική οικονομία και γ) ενέργεια, τομείς στους οποίους αναμένεται να δημιουργηθούν έως και 500.000 νέες θέσεις εργασίας. Το τι θα συμβεί σε αυτή τη χώρα εξαρτάται σίγουρα και από τους κατοίκους της, στο άμεσο μέλλον.
* Ο κ. Δημήτρης Κουρέτας είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Έντυπη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου