Το ελαιοτριβείο Σκαρπαλέζου στη Μάνη

Βρέθηκα στο Σταυροπήγιο Δυτικής Μάνης χθες οπότε επισκέφτηκα το ελαιοτριβείο Σκαρπαλέζου που ιδρύθηκε το 1765 στο γειτονικό χωριό Μάλτα στην τότε αδούλωτη Μάνη. Είναι από τα ελάχιστα που έχουν μείνει στη Μεσσηνία που χρησιμοποιούν λιθάρια και υδραυλικό πιεστήριο για την παραλαβή του λαδιού από τη πάστα του ελαιόκαρπου.
Οι έννοιες παραγωγικότητα και εντατική καλλιέργεια είναι άγνωστες στη Μάνη λογω συνθηκών αφού σε πολλά χωράφια είναι αδύνατο ακόμη και το όργωμα λόγω πετρώδους εδάφους .Το λάδι γευσιγνωστικά είναι καταπληκτικό με μια απίθανη καούρα που αφήνει στον ουρανίσκο ,βαθύ καταπράσινο το χρώμα του, φάρμακο και όχι τροφή…. Η ιδιοκτήτρια μας έφερε ψωμί και λάδι της στιγμής, χλιαρό όπως συλλέγεται από το διαχωριστήρα, ξυπνώντας μέσα μου παιδικές μνήμες όταν δύο μήνες τους περνούσα στο λιοτρίβι του χωριού που είχαν 4 –5 χωριανοί και ανάμεσα τους ο πατέρας μου. Στη φωτογραφία εισπνέω από τα λιθάρια πτητικά συστατικά από το αργό σπάσιμο της ελιάς που ευφραίνουν τη μύτη ,άγνωστες εμπειρίες σε νέους αφού οι σημερινοί μηχανικοί σπαστήρες του ελαιόκαρπου, λόγω ταχύτητας, αναδύουν και βαριά συστατικά τα οποία καίνε το φάρυγγα!
Απίθανες ιστορίες έχουν λάβει χώρα στο τομέα αυτό της παραγωγής στο διάβα του χρόνου, που χάνονται ,σταδιακά θα ανεβάσω αρκετές που δείχνουν ξεκάθαρα τις δυσκολίες, το μόχθο απέναντι σε αντίξοες συνθήκες για παραχθεί ο πράσινος χρυσός.
 Στο λιοτρίβι που βρέθηκα στη Μάλτα Δ Μάνης ο βιομηχανικός χρόνος φαίνεται να έχει σταματήσει ευχάριστα. Η παραλαβή του λαδιού γίνεται με πίεση απο το υδρυλικό πιεστήριο και όχι με φυγοκέντρηση για περισσότερη γεύση...Ο εργάτης με δεξιοτεχνία στοιβάζει τα φάκελα με την πάστα (η στοίβα λεγόταν στάμα) για να ακολουθήσει η πίεση κοντά στις 500 ατμόσφαιρες παρακαλώ, για να έχετε μια ιδέα θα πρέπει να κατεβούμε 5.000 μέτρα βαθιάμέσα στη θάλασσα για να έχουμε τη πίεση αυτή...Το πιεστήριο αρχαίο, τα μέρη συνδέονται με ηλώσεις οι νεότερες γενιές ήταν χυτά (από χυτοσίδηρο).Η πυρήνα στεγνη θα μεταφερθεί στα πυρηνελουργεία για να παρθεί το υπόλοιπο λάδι με χημικό τρόπο(εκχύλιση με εξάνιο). Πολύ παλιά τάιζαν χοιρινά με πυρήνα αναμειγμένη με πίτουρο.