Η ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΤΟ ΜΕΤΣ

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Το Μετς είναι ανατολική συνοικία της Αθήνας που βρίσκεται απέναντι και νοτιοανατολικά από το Ζάππειο επί του λόφου Λογγίνου, που αποτελεί νότια συνέχεια του λόφου Αρδηττού.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα έως σήμερα ιστορικά στοιχεία η περιοχή πήρε το όνομα Μέτς ως ακολούθως: «Το Παράρτημα του ξενοδοχείου του Ν.Θ. Τσούχλου, το υπό την επωνυμίαν Μέτς και Παντεπόπτης ήρξατο των εργασιών αυτού. Οι προσερχόμενοι θέλουσι μείνει ευχαριστημένοι δια την εξαίρετον ποιότητα των φαγητών του, του Ρητινίτου και των άλλων εκλεκτών ποτών».

Η συνοικία αυτή παλαιότερα ονομάζονταν και «παντρεμενάδικα». Εξυπηρετείται από το σταθμό του μετρό Ακρόπολη, τις στάσεις Αγία Φωτεινή, Κολυμβητήριο και Στάδιο, από τις γραμμές τρόλεϊ 2, 4, 11 και από τη στάση Ζάππειο του τραμ.

Τα νοητά όρια του Μετς αποτελούνται από το πολεοδομικό τετράγωνο που δημιουργείται από τις λεωφόρους Αρδηττού (βόρεια) και Βουλιαγμένης (δυτικά), και τις οδούς Νικηφόρου Θεοτόκη (ανατολικά) και Τριβωνιανού (νότια). Πρόκειται για τη συνοικία που εκτείνεται προ του Α΄ Νεκροταφείου.

Στη συνοικία Μετς παλαιότερα υπήρχαν ωραίες επαύλεις που κάποιες διατηρούνται ακόμη στο βόρειο τμήμα. Επί του λόφου Λογγίνου έχει διαμορφωθεί σήμερα ένα πάρκο αναψυχής. Ενορία της συνοικίας αυτής είναι ο Ιερός Ναός της Αγίας Φωτεινής παρά τον Ιλισσό ποταμό, στη γέφυρα της Καλλιρρόης.

Πρόκειται για την περιοχή που ορίζεται από το λόφο του Αρδηττού και το κομμάτι της κοίτης του Ιλισσού που έχει διασωθεί μέχρι σήμερα - εκεί όπου βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Τον καιρό της Τουρκοκρατίας στα ψηλά σημεία της στον Αρδηττό επάνω, υπήρχαν οι ανεμόμυλοι του Γεωργάκη, που τροφοδοτούσαν με αλεύρι την περιοχή της Αθήνας. Στη διάρκεια της Επανάστασης και της πολιορκίας της Ακρόπολης οι Τούρκοι αξιοποίησαν τους μύλους αυτούς - αναγκασμένοι όμως να τους φρουρούν με 80 έως 100 στρατιώτες τον καθένα. Ο τελευταίος από τους μύλους, που είχε σωθεί σε αρκετά καλή κατάσταση μέχρι τις μέρες μας, κατεδαφίστηκε το 1986 από τον ιδιοκτήτη του.

Στην πλαγιά του λόφου, έρημου ακόμα τότε από σπίτια, εγκαταστάθηκε στα 1870 η μπυραρία του Μετς, που αργότερα έδωσε το όνομά της στην περιοχή. Ο ιδιοκτήτης ήταν Βαυαρός και η μπύρα είναι ένας από τους νεωτερισμούς που οι Βαυαροί έφεραν στην Ελλάδα, φτάνοντας εδώ μαζί με τον Όθωνα. Αργότερα η μπυραρία μετατράπηκε σε καφέ-αμάν, με σαντούρια, βιολιά, κιθάρες και κοντραμπάσα. Κοντά στο Βατραχονήσι, όπως ονομαζόταν το νησάκι του Ιλισσού και κατ' επέκταση ολόκληρη εκείνη η κάτω περιοχή, εγκαταστάθηκαν και μερικά από τα πρώτα κέντρα διασκέδασης της Αθήνας.

Πρώτα εμφανίζεται εκεί το Αντρο των Νυμφών, ακολουθούν ο Κήπος των Ιλισσίδων Μουσών, ο Κήπος των Χαρίτων, καθώς και άλλα μικρά καφέ θέατρα, που μετακαλούν ξένες καλλιτέχνιδες και λειτουργούν σε αυτούς τους χώρους, προσελκύοντας πολλούς θεατές. Έτσι δημιουργείται η περιοχή των παριλισσίων θεάτρων, που τις Κυριακές συγκέντρωναν ολόκληρες οικογένειες από διάφορες περιοχές της Αθήνας.

Ταυτόχρονα άλλα κέντρα, λιγότερο οικογενειακά, δίνουν το όνομά της σε αυτή την περιοχή - που βαφτίζεται Παντρεμενάδικα... Σιγά σιγά, καθώς η πόλη απλώνεται προς όλες τις κατευθύνσεις, η γειτονιά αρχίζει να πυκνοκατοικείται. Μικρά νεοκλασικά σπίτια καλύπτουν κυρίως τις πλαγιές του λόφου, δημιουργώντας έτσι μια από τις ακραίες αθηναϊκές γειτονιές όπου εμφανίζεται ο αρχιτεκτονικός αυτός ρυθμός - στα τέλη πια του ΙΘ' αιώνα.

Στις 25/8/1993 δημοσιεύτηκε το προεδρικό διάταγμα 1150Δ/93 το όποιο εισήγαγε αυστηρούς περιορισμούς στη λειτουργία καταστημάτων και χώρων διασκέδασης στη περιοχή, απαγορεύοντας επίσης τη χρήση καταστήματων επί της λεωφόρου Αρδηττού (Καλλιρρόης).