portrait-tarik-calypso-1.jpeg
«Ο καπιταλισμός δεν είναι μόνο
ένα ακόμη οικονομικό μοντέλο. Οπως και η βιομιμητική δεν είναι ένα ακόμη
φιλοσοφικό. Και τα δύο δρουν εναντίον ή υπέρ της επιβίωσης στον
πλανήτη» σχολιάζει ο Ταρίκ Σεκσάκ
Πρόκειται για τον επιστημονικό κλάδο που χρησιμοποιεί τη φύση ως έναν εξαιρετικά πολυμήχανο εφευρέτη για να δώσει λύσεις σε καθημερινά προβλήματα και αποτελεί μια ολοκληρωμένη φιλοσοφική θεωρία με πρακτικές εφαρμογές στην αρχιτεκτονική, το design, τη ρομποτική, αλλά και τα οικονομικά και την κοινωνική ανάλυση.
Ο Τ. Σεκσάκ έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και η ομιλία του στο Γαλλικό Ινστιτούτο, την ερχόμενη Πέμπτη, εντάσσεται στον κύκλο «Η νεολαία που καινοτομεί».
Παρόντες θα είναι Γάλλοι και Ελληνες εκπρόσωποι της περιβαλλοντικής καινοτομίας και θα παρουσιάσουν λύσεις για έναν κόσμο με μεγαλύτερο σεβασμό προς το περιβάλλον
• Γιατί και πού μας χρειάζεται η βιομιμητική;
Η βιομιμητική χρησιμοποιεί τη φύση ως μέντορα και τις φυσικές διαδικασίες ως μοντέλο επίλυσης προβλημάτων που συνδέονται με τομείς όπως ο σχεδιασμός πόλεων, η ενέργεια, η οικονομία. Ξεκίνησε το 1997, από την Τζάνις Μπένιους, συγγραφέα με ειδίκευση στις φυσικές επιστήμες.
Εγκειται, δε, στον επανασυγχρονισμό της τεχνολογικής εξέλιξης και οργάνωσης της ζωής με το πώς εν τέλει ζούμε πάνω στον πλανήτη. Αυτό που προσπαθούμε να «μιμηθούμε» είναι οι «συνταγές βιωσιμότητας» που αναδύονται από τα 3,8 δισ. χρόνια ύπαρξης της ζωής στη Γη.
Τις αποκαλούμε «Αρχές ζωής για τη βιωσιμότητα». Για παράδειγμα, το νερό είναι ένας πολύ ισχυρός φυσικός διαλύτης σε αντίθεση με τους επίσης αποτελεσματικούς, μα δεόντως επικίνδυνους χημικούς διαλύτες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία.
Αλλο παράδειγμα είναι τα δηλητήρια: τα φυσικά, όπως του φιδιού, όσο ισχυρά κι αν είναι, ως φυσικά είναι και βιοδιασπώμενα, ενώ εμείς οι άνθρωποι χρησιμοποιούμε χημικά δηλητήρια με τραγικές συνέπειες για μας και το περιβάλλον.
Επίσης, η φύση δημιουργεί σε ήπιες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης, τη στιγμή που η ανθρώπινη βιομηχανία κατασκευάζει προϊόντα σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις, άρα και με μεγάλο κόστος (οικονομικό και περιβαλλοντικό). Ή τα απορρίμματα: στη φύση, τίποτα δεν πάει χαμένο, δεν υπάρχει η έννοια του «σκουπιδιού». Κάτι που δεν συνάδει επ' ουδενί με την ανθρώπινη διαβίωση καθώς παράγουμε σκουπίδια με φρενήρεις ρυθμούς.
Πάνω από 115 εκατομμύρια νέα χημικά συστατικά έχουν καταχωριστεί ήδη στις λίστες οργανισμών υγείας και 4.000 νέα μπαίνουν κάθε χρόνο.
Το 2005, η WWF, αναλύοντας το αίμα 13 οικογενειών από την Ευρώπη, βρήκε πάνω από 73 εν δυνάμει άκρως επικίνδυνες χημικές ουσίες.
Για να φτιαχτεί το γραφείο σας, το έπιπλο στο οποίο εργάζεστε καθημερινά, έχουν χρησιμοποιηθεί τέτοια χημικά. Ακόμη κι αν τα επίπεδά τους είναι χαμηλά, η μακροχρόνια έκθεση σε αυτά είναι ανθυγιεινή.
Ολα αυτά μπορούν να αλλάξουν. Η βιομιμητική μπορεί να δώσει λύσεις σε όλα αυτά, τις οποίες μας παρέχει «δωρεάν» η φύση, καθώς έχει κάνει «έρευνα» και «πειράματα» πάνω από 3,8 εκατ. χρόνια τώρα.
Υπάρχουν ήδη βιομηχανίες που χρησιμοποιούν αυτές τις συστάσεις μας. Είναι γελοίο και λάθος να θεωρούμε πως αυτός ο πλούτος γνώσης ανήκει μόνο στον άνθρωπο, τη στιγμή που ο «ειδικός» για την επιβίωση είναι η ίδια η φύση, την οποία εμείς καταστρέφουμε ταχύτατα.
• Ποιας μορφής ηθικά προβλήματα ανακύπτουν από την ανάπτυξη της βιομιμητικής;
Η βιομιμητική δεν στοχεύει μόνο σε βιομηχανικές λύσεις. Είναι πάνω απ' όλα αυτό που λέμε «παράδειγμα πρακτικής φιλοσοφίας». Μια και θα βρεθώ στην Ελλάδα, θα μιλήσω για τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα. Σκοπός της γνώσης, κατ' αυτούς, δεν είναι το κέρδος και η εκμετάλλευση, αλλά το να έρθεις πιο κοντά στη σοφία.Εμείς υποστηρίζουμε πως είναι καιρός αυτό να βρει πρακτικές στην καθημερινή μας ζωή, τώρα, όπως και στα χρόνια των δικών σας φιλοσόφων, και όχι να ικανοποιεί μόνο το εγώ μας. Βέβαια, μιμούμενοι τη φύση, μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα όπλο μαζικής καταστροφής.
Στον Καναδά, το 2002, η εταιρεία Nexia προσπάθησε να κατασκευάσει φυσικό μετάξι, χρησιμοποιώντας γάλα από γενετικά μεταλλαγμένες αίγες. Αυτό δεν είναι βιομιμητική. Δεν ενέχει ούτε ηθική ούτε πανανθρώπινες αξίες - μόνο κίνδυνο και αισχροκέρδεια.
• Ποιες οι οικονομικές ωφέλειες από τη χρήση της βιομιμητικής;
Δύσκολο το ερώτημα. Τι στ' αλήθεια εννοούμε ως «οικονομικό όφελος»; Μιλάμε για το σύγχρονο παράδειγμα οικονομικής επιτυχίας ή αναφερόμαστε στο πραγματικό νόημα της οικονομίας; Η λέξη προέρχεται από τις ελληνικές «οίκος» και «νέμομαι».Μιλάμε, δηλαδή, για τη διαχείριση του οίκου μας και όχι για τη συσσώρευση πλούτου! Συνακόλουθα, η λέξη «οικολογία» προέρχεται από το «οίκος» και «λόγος», δηλαδή αναφέρεται στη σπουδή πάνω στα του «οίκου» μου, δηλαδή του πλανήτη.
Ως εκ τούτου, κατανοούμε ότι η οικονομία θα έπρεπε να υπηρετεί την οικολογία και όχι το αντίθετο. Αρα, τα «οικονομικά οφέλη» θα έπρεπε να είναι κοινωνικά, περιβαλλοντικά και όχι χρηματικά ή ατομιστικά.
• Πώς μπορείτε ως επιστήμων να πείσετε το ευρύ κοινό να αλλάξει πορεία ζωής και σκέψης;
Ο Αϊνστάιν έλεγε πως «δεν μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας με τον ίδιο συλλογισμό που χρησιμοποιήσαμε για να τα δημιουργήσουμε». Αυτό προσπαθούμε να μεταδώσουμε με ομιλίες και πληροφορίες στο ευρύ κοινό.Να κάνουμε κατανοητό πως η ανθρωποκεντρική προσέγγιση της ζωής πρέπει να τελειώσει εδώ και τώρα. Δεν είμαστε εμείς εδώ και η φύση απέναντι. Δυστυχώς, παρ' όλη την κυριαρχία του διαδικτύου, οι άνθρωποι δεν ξέρουν την αλήθεια των προβλημάτων. Πρέπει να τα αναδείξουμε και να προτείνουμε λύσεις.
Η «πράσινη οικονομία» δεν είναι τίποτε άλλο παρά αγάπη, φροντίδα και έρευνα. «Οι άνθρωποι προστατεύουν ό,τι αγαπούν» έλεγε ο Κουστό.
Αυτό είναι η καρδιά της φιλοσοφίας του Ινστιτούτου. Και μην ξεχνάτε τι έλεγε ο δικός σας Σωκράτης: «Το μυστικό της αλλαγής είναι όχι να καταστρέψεις το παλιό, αλλά να χτίσεις το νέο».
Δεν έχω τίποτε εναντίον του καπιταλισμού, αλλά αν συνεχίσουμε έτσι, ξεπερνάμε την ανθρώπινη φύση μας, αλλά και κάθε ελπίδα βιωσιμότητας.
Η οικονομία είναι καιρός να επιστρέψει στην αρχική της ετυμολογία κι εμείς κοντά στη φύση. Εξάλλου, ο προορισμός μας στον πλανήτη είναι κοινός, όσο κι αν κρυβόμαστε πίσω από προσωπικές φιλοδοξίες και ατομικό πλουτισμό.
●Info: Πέμπτη 29/9, στις 19.00, στο Γαλλικό Ινστιτούτο (Σίνα 31, 210 3398600 – Auditorium Theo Angelopoulos). Είσοδος ελεύθερη. Ταυτόχρονη μετάφραση. Θα δοθεί βεβαίωση παρακολούθησης στους φοιτητές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου